روايات فراوانى از معصومين عليهم السلام داريم كه ما را به حضور در مجالس علما و بهره گرفتن از علومشان و رهنمود جستن از تعاليم معنوى و فكرى و اخلاقى ايشان فرا می خوانند.
مثلاً، از رسول خدا صلى الله عليه وآله روايت شده است كه فرمودند: «مجالسة العلماء عبادة؛[1] همنشينى با علما عبادت است».
از اميرالمؤمنين عليه السلام نيز نقل است كه فرمودند: «العقل ولادة، والعلم إفادة، ومجالسة العلماء زيادة؛[2] عقل، مادرزادى است؛ علم، اكتسابى است، و همنشينى با علما موجب افزونى [عقل و علم] است».
همچنين، روايات ما را به تدوين علم و نگارش آن ترغيب مى كنند. در حديثى از پيامبر صلى الله عليه وآله آمده است كه فرمودند: «قيّدوا العلم. قيل: وما تقييده؟ قال: كتابته؛[3] علم را به بند بكشيد. عرض شد: به بند كشيدن آن چگونه است؟ فرمودند: با نوشتن آن».
يكى از اين مجالس آكنده از معارف و مواعظ، مجالس مرجع عاليقدر شيعه آية اللّه العظمى سيد صادق حسينى شيرازى دام ظلّه است كه همواره نكته هاى باریک و معارف دقيقِ نهفته در مطاوى سخنان و سيره اهل بيت عليهم السلام را به شنوندگان ارمغان می كنند.
بنابراين، جلسات ايشان، به حق، چشمه سارى تربيتى است و مؤمنان را به پيروى از اهل بیت عليهم السلام رهنمون می شوند و به پيمودن راه آنان، از لحاظ عقيده و انديشه و ادب و اخلاق، ترغيب و تشويق می كنند.
آرى، در راستاى عمل به احاديث شريف كه به بهره مندى از مجالس علما فرا می خوانند، و در جهت نشر اين احاديث، گروه ترجمه و تحقيق مؤسسه رسول اكرم صلی الله علیه وآله بر آن شد تا به يارى خدا و توفيق الهى، به تدوين اين احاديث شريف و پى جويى مدلولات روايى و تاريخى آنها بپردازد، كه حاصل آن نفحات الهدایه شد، يعنى نخستين مجموعه اى كه تقديم خوانندگان ارجمند گرديد. اين مجموعه متضمّن قسمت ذيقيمتى از سخنان اخلاقى و تربيتى معظّم له است كه در مناسبت هاى مختلف ايراد فرموده اند.
در گام دوم، ارشادات تربيتى و اخلاقى ايشان را كه در ضمن شرح برخى بندهاى دعاى «مكارم الاخلاق» امام زين العابدين على بن الحسين عليهما السلام افاضه فرموده اند جمع آورى كرديم كه نتيجه اش كتاب حلية الصالحين[4] شد.
[1]. بحار الانوار، ج 1، ص 204، ح 24، باب 4، مذاكرة العلم و مجالسة العلماء.
[2]. كنز الفوائد، ص 13، الفصل الاول، مختصر الكلام، فى انّ للحوادث اوّلاً.
[3]. مستدرک سفينة البحار، ج 9، ص 28، باب فضل كتابة الحديث و روايته.
[4]. اين كتاب به نام «زيور خوبان» با قلم همين مترجم به فارسى برگردانده و منتشر شده است.
پيشگفتار 9
بخش يكم: درس ها
علم و اخلاق 15
علم، نجاتبخش است [17]
حدود مستحبات [18]
اهميت علم براى وعّاظ [20]
یک اندرز تاريخى [21]
ترس از پاسخ دادن بدون علم و شناخت [22]
ضرورت تجهيز علمى و اخلاقى [23]
علم، نور است 27
بها دادن به زحمات ديگران [29]
از مجادله كردن بپرهيزيد [31]
اخلاق از نشانه هاى آن نور است [32]
پرهيز از خودنمايى [34]
داستانى ديگر [36]
رمز ماندگارى اثر علمى [37]
علمِ سودمند 39
كيفيت، مطلوب است [39]
عبرت آموزى، راه نجات [40]
ادب عالم گوياى اخلاص اوست [44]
شمّه اى از زندگى علما [45]
زيرا زرشناس بيناست [47]
اخلاق، راه نجات [52]
نتيجه [55]
فرق ميان اخلاق و علوم ديگر 57
1. نمادين بودن اخلاق [57]
2. دشوارى پيشرفت و ترقى [60]
3ـ نبود عامل تشويق [63]
4ـ وارونه سازى و تلاش براى افكندن در شبهات [66]
خلاصه [68]
نقش عمل در اثربخش كردن گفتار 69
همراه بودن گفتار با كردار [70]
تربيت و رياضت [72]
تا دنيا برجاست علما ماندگارند [74]
خلاصه [75]
چيره آمدن بر دشوارى ها در راه تحصيل علم 77
خواستن، توانستن است [80]
تقويت رابطه با خدا [82]
تربيت و تزكيه نفس، اساس تغيير است [83]
اهميت دادن به كيفيت بيش از كميّت [84]
تكرار، سودمند است [86]
اهتمام ورزيدن به سخنورى و نويسندگى [88]
الف. پذيرش نقد سازنده [89]
ب. پيدا كردن مدرّسان خوب [90]
ج. حفظ متون [90]
تبليغ 93
قرآن و تبليغ [93]
هدف، تبليغ است [95]
اهميّت تبليغ در سيره پيامبر و اهل بيت آن حضرت [96]
تأثير تبليغ بر همه كشورها [97]
برترى تبليغ [99]
آمادگى براى تبليغ [101]
دعوت كردن مردم به غير زبان [102]
ويژگى هاى مبلّغ [102]
خلاصه [104]
انفاق و خودسازى 105
انفاقِ سازنده [105]
هر چه براى نفس سخت تر باشد، سودبخش تر است [107]
برترى انفاق كردن به خويشاوندان [108]
صدقه پنهانى، خشم خدا را فرو می نشاند [110]
هدف از فضايل اخلاقى [112]
یک داستان عبرت آميز [112]
نخست، تربيت نفس و خودسازى [114]
در برخورد با مردم 117
مدارا كردن با منافق [117]
اقتدا كردن به روش پيامبر و اهل بيت آن حضرت علیهم السلام [119]
خودسازى، راه نوآورى و خلاقيت [120]
آنچه براى خود دوست داريد براى ديگران نيز دوست بداريد [122]
اهميت ندادن به مسائل كوچک و پيش پا افتاده [125]
مدارا، يكى از راه هاى هدايت مردم 129
فرق ميان مدارا و سازشكارى [130]
با چه كسى مدارا كنيم؟ [131]
مدارا، مقدم داشتن اهمّ بر مهمّ است [132]
يونس پيامبر و مدارا [133]
الگو بودن رسول خدا صلى الله و عليه وآله براى همه ما [134]
الگو بودن معصومان عليهم السلام [136]
چند شرط گريزناپذير [137]
یک نمونه عملى [139]
مدارا، آسان ترين راه هدايت [140]
آزمندى و قناعت 141
اندكى كه كفايت كند بهتر از بسيارى است كه غفلت آورد [144]
مقصود از كفاف چيست؟ [146]
هدف، تعالى روح است [147]
از اندرزهاى حضرت عيسى عليه السلام [148]
ارزش سكوت 153
خاموشى، راه پيشرفت [155]
بينديش آن گاه بگو [156]
وقت تو عمر توست [157]
فضايل پنجگانه [159]
رياضت دادن و هدايت و زيبايى تعبير 161
برترين اعمال در ماه رمضان [162]
وَرَع چيست؟ [162]
وظيفه اول: رياضت و پرورش نفس [163]
تغيير دادن خود نياز به مقدماتى دارد [165]
بدبخت كسى است كه از رضوان خدا محروم باشد [167]
جان هاى ما در گرو كردارهاى ماست [168]
ثواب در ماه رمضان هفتاد برابر می شود [168]
وظيفه دوم: هدايت مردم [169]
مقدمه اول: تحصيل علوم اسلامى [169]
مقدمه دوم: زيبايى تعبير در نوشتار و گفتار [172]
مسئوليت علما در عصر غيبت 175
مقدّرات امور در دست امام است [176]
وظيفه روحانيّت [179]
مسئوليت دو چندان [182]
اخلاص، شرط پذيرش 185
قوام برخى اعمال، نيّت است [185]
در عبادات، نيّت شرط است [187]
آنچه بر فرشتگان پوشيده است بر خدا پوشيده نيست [189]
خدا كجاست؟ [190]
از غربت دينش به خدا شكايت می كند [192]
شيطان از نقاط ضعف انسان وارد می شود [194]
زنهار از شرک پنهان [196]
هم درد ز توست هم دوايت در تو [198]
اخلاص و آثار آن 201
اخلاص، از امور واقعى است [202]
آثار عملى اخلاص [203]
اخلاص و نتايج آتى آن [205]
مسئوليّت روحانيون [207]
اخلاص دروغين و بازتاب آن [208]
بهاى بهشت 213
خصلت اول: انفاق كردن در حال تنگدستى [214]
انفاق كردن در تنگدستى برتر از ايثار است [215]
خصلت دوم: گشاده رويى با همه مردم [216]
پايدارى، شرط اساسى [217]
مؤمن، خوشرو و خندان است [219]
خصلت سوم: انصاف داشتن با مردم [220]
بيشتر از ديگران، به بهشت انديشيدن [221]
دوست داشتن نكوهش و خوش نداشتن ستايش 225
نفرت داشتن از مدح و ستايش در رأس فروتنى است [227]
آثار بد ستايش [227]
حقيقت تأثير پذيرى و تأثير ناپذيرى [229]
دست و پا زدن در شبهات [230]
مشاهده ملكوت خدا 233
نخست، قلب [234]
آثار اندوه دل [236]
ابزارها و راه هاى پاكسازى قلب [238]
دورى از هواى نفس 241
تلازم ميان ترس و دورى از هواى نفس [241]
هواى نفس بالاترين دشمن انسان است [243]
زيان دنيوى و سود اخروى [245]
كسى كه تقوا داشته باشد روزى داده می شود [246]
بخش دوم: توصيه ها و رهنمودها
اقتدا كردن و عبرت آموختن 251
1. اقتدا كردن به عالمان ربّانى [251]
2. عبرت آموختن از فرجام ستمگران [254]
آموختن مبارزه با «من» از علما 257
علما و بر پا داشتن دين 261
مقدمات بر پا داشتن دين [262]
واقعيت تشيّع [263]
خُبرگى در بازار علم [263]
برپا داشتن دين، یک وظيفه همگانى است [264]
ضرورتِ آموختن از پارسايى علما 265
الگو گرفتن از پايدارى و اخلاق رسول خدا صلى الله عليه وآله 267
1. پايدارى پيامبر خدا صلى الله عليه وآله [268]
2. اخلاق پيامبر صلى الله عليه وآله [270]
تحصيل علم یک فريضه است 275
چگونه از عنايت صاحب الزمان برخوردار شويم؟ 279
بايد امروز ما بهتر از ديروزمان باشد 281
تأسّى به حضرت صدّيقه زهرا عليها السلام 283
تلاش براى رفع نيازها و مشكلات مردم 287
مزد به قدر زحمت 289
اينگونه عمرها طولانى مى شود 293
سرچشمه خوشبختى 297
راز موفقيت و كاميابى 299
تلاش براى ايجاد جامعه اى مؤمن 305
شرط ترقّى و پيشرفت 309
پاره اى از نشانه هاى اوليا 311
مسئوليت علما 315
ماه رمضان، فرصتى براى خودسازى و هدايت ديگران 319
ماه رمضان و همگانى ساختن فرهنگ قرآنى 325
دعا، كليد حلّ مشكلات 327
اينگونه صدقات بر باد می رود 331
رمز خوشبختى 335
تبليغ و منبر 339
شروط وجاهت ربانى [341]
یک داستان عبرت آموز [343]
انسان خوش اخلاق به خير و سعادت دنيا و آخرت دست می یابد 345
زيربنا بودن فرهنگ 349
تبليغ، رسالت علماست 353
اشاعه مبانى و عقايد اهل بيت علیهم السلام 357
چند توصيه عمومى به مبلّغان 361
چند توصيه عاشورايى به عموم مؤمنان 367
کتاب های مرتبط
.jpg)
.jpg)
