در روز سه شنبه ۲۱ ذی القعده ۱۴۴۳ق (۳۱ خرداد ۱۴۰۱) یکی دیگر از سلسله نشست های علمی روزانه مرجع عالیقدر آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی دام ظله با علما، فضلا و عموم مؤمنان در بیت مرجعیت شهر مقدس قم برگزار شد.

مشروح مطالب مطرح شده در این نشست به شرح زیر است:

سؤال: در باب قضاوت حضرت امیرمومنان علیه السلام در نهج البلاغه کلامی را فرموده اند که از این عبارت فهمیده می شود قاضی باید اعلم باشد در حالی که حضرت عالی در کتاب بیان الفقه قائل به استحباب اعلمیت در باب قاضی شده اید، وجه آن چیست؟

جواب: قاضی باید عادل باشد و بنابر مشهور مجتهد نیز باشد، اما لازم نیست که اعلم باشد. بله؛ این فرمایش امیرمومنان در نهج البلاغه به تنهایی ظهور در وجوب اعلمیت برای قاضی است، اما اطلاقات دیگری اعلمیت را برای قاضی شرط ندانسته است و مشهور علما به این اطلاقات عمل کرده اند و از عبارت نهج البلاغه اعراض دلالی کرده اند، لذا جمع بین ادله این است که مستحب است قاضی اعلم باشد و در فقه موارد زیادی است که کسر یا جبر دلالی شده است مانند: روایت غسل الجمعة واجب، با اینکه این روایت نص در وجوب غسل جمعه است و عده ای هم فتوای به وجوب داده اند، اما مشهور فقها از وجوب اعراض کرده اند و قائل به استحباب غسل جمعه شده اند. و مثال دیگر اینکه در مورد نماز مسافر، که شکسته خوانده می شود، روایت وجود دارد که می فرماید به جای آن دو رکعت 30 مرتبه تسبیحات اربع گفته شود با این که این روایت دلالت بروجوب دارد، اما اعراض دلالی شده است.

سؤال: پدر و پسری با هم مشترکا زندگی می کنند نحوه محاسبه خمس آن ها به چه صورت است؟

جواب: آن مقدار از اموالی که مشخص است، جداگانه حساب می شود و آن مقداری که معلوم نباشد، قاعده اش عدل و انصاف است و بنابر احتیاط استحبابی با مجتهد جامع الشرایط مصالحه شود.

سؤال: بکارت دختری که از راه غیر شرعی از بین رفته است چه حکمی دارد؟

جواب: باکر یعنی دختری که به آن دخول نشده است و اگر دخول صورت گرفته، چه از راه شرعی و چه غیر شرعی، احکام غیر باکر را دارد، اما اگر بدون دخول بکارت از بین برود، مثلا با پریدن، در این صورت احکام باکر را دارد.

سؤال: نصیحتی برای زواری که به زیارت حضرت رضا و حضرت معصومه علیهما السلام آمده اند بفرمایید؟

جواب: حضرت رضا علیه السلام فرمودند: «رحم الله من احیا امرنا». از حضرت سؤال شد چگونه امر شما احیا می شود حضرت فرمودند: «یتعلم علومنا و یعلمُها الناس».

هر شخصی به اندازه قدرت خویش علوم اهل بیت علیهم السلام را فرا بگیرد و به دیگران یاد بدهد.

سؤال: آیا می شود از نماز مستحبی به نماز مستحبی دیگر عدول کرد؟

جواب: مسأله در عروه بیان شده است عدول در نیت در عبادات خلاف اصل است، زیرا آن مقدار ازعبادت که اتیان شده بعد از عدول آن قسمت تبدیل به نیت جدید نمی شود و دلیلی هم بر جواز وارد نشده است. لذا باید اخذ بقدر متیقن که دلیل دارد بشود و تنها در دو صورت دلیل وجود دارد: اول عدول از نماز واجب به نماز مستحب و دوم عدول از نماز واجب به بعضی ازنمازهای واجب دیگر. و این دو مورد خصوصیت دارد و نمی توان گفت که مورد است و خصوصیت ندارد، و اصل اولیه عدم جواز عدول در عبادات است، مگر کسی از این دو فهم عدم خصوصیت برداشت کند که در این صورت می توان به موارد دیگر تعدی و سرایت داد، لکن فهم عدم خصوصیت محرز نیست، لذا اخذ به قدر متیقن که همان دو مورد باشد، می شود.