در روز سه شنبه ۱۲ ذی الحجه ۱۴۴۳ق (۲۱ تیر ۱۴۰۱) یکی دیگر از سلسله نشست های علمی روزانه مرجع عالیقدر آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی دام ظله با علما، فضلا و عموم مؤمنان در بیت مرجعیت شهر مقدس قم برگزار شد.

مشروح مطالب مطرح شده در این نشست به شرح زیر است:     

سؤال: آيا كسى كه قائل به وحدت وجود يا موجود باشد، كافر محسوب مى شود؟

 جواب: مرحوم صاحب عروه در فصل نجاسات در بحث كافر فرموده است كه قائلين به وحدت وجود، از صوفيّه، اگر ملتزم به لوازمِ باطلِ وحدت وجود باشند، ملحق به كافر، و نجس هستند و فقها نيز اين فرمايش را پذيرفتند.

سؤال: کسی که از روی عذر نشسته نماز می خواند، اما برای رکوع می تواند بایستد و رکوع اختیاری انجام دهد، آیا واجب است چنین کند؟

جواب: بله؛ زیرا «الضرورات تُقدّر بقدَرها».

سؤال: راه رفتن در نماز واجب و یا مستحب چه حکمی دارد؟

جواب: در نماز مستحب مطلقاً جایز است، اما در نماز واجب چنانچه منافی با هیئت نماز داشته باشد، جایز نیست و مبطل خواهد بود. بله؛ اگر منافات با هیئت نماز نداشته باشد، مثل اینکه چند قدم به جلو و یا به عقب یا سمت راست و چپ برود، جائز و مبطل نماز نیست.

سؤال: اگر روزه دار یک لحظه تصمیم بگیرد و قصد کند که روزه اش را ابطال نماید، اما بعد پشیمان شود و مفطری از مفطرات را انجام ندهد، آیا روزه باطل می شود؟

جواب: این مسأله را صاحب عروه مطرح نموده است که نیت قطع و نیت قاطع هر دو مبطل روزه است و غالباً نیز فقها پذیرفته اند، زیرا در روزه دو چیز واجب است: امساک از مفطرات و نیت. این دو باید در تمام آنات و لحظات از فجر تا مغرب باشد. حال چنانچه اگر برای یک لحظه اخلال در امساک نمود و چیز بسیار کمی را خورد و یا آشامید، روزه باطل می شود. همچنین است اگر برای لحظه ای اخلال به نیت نمود، اگر چه مفطری را انجام نداد، روزه باطل می شود، زیرا اطلاق «لا عمل الا بنیة» اینجا را شامل می شود.

سؤال: آیا به توسعه عرفی نمی توان گفت کسی که برای یک لحظه نیت روزه ندارد صدق می کند که روزه گرفته؟

جواب: توسعه عرفیه در موضوعات است نه در احکام. اینکه روزه با نیت قطع باطل می شود یا نه، حکم شرعی است، مگر گفته شود عرف متشرعه این چنین می گوید.

سؤال: نیت قطع در نماز آیا مبطل نماز است بدون اینکه مبطلی از مبطلات نماز را انجام دهد؟

جواب: نیت قطع در نماز مبطل نیست مادامی که مبطلی از مبطلات را انجام ندهد، زیرا دلیل نداریم تمام آنات در نماز باید به قصد نماز باشد. بله؛ چنانچه در حال قرائت یا ذکر نیت قطع نماز و ابطال آن را کند، اما مبطلی را انجام ندهد و بعد منصرف شود، باید آن قسمت را اعاده کند.

سؤال: آیا اطاعت مطلق از والدین در آنچه امر یا نهی می کنند واجب است؟

جواب: آنچه از ادله استفاده می شود این است که ایذاء والدین و عقوق آن ها حرام است، اما دلیلی بر وجوب اطاعت مطلق از آنان نداریم. وجوب اطاعت مطلق مختص خدا و رسول و ائمه علیهم السلام است، چنانچه آیه شریفه می فرماید:«اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم»(نساء59). اما قرآن نفرموده و «اطع الوالدین»، بلکه فرموده:«ان اشکر لی و لوالدیک»(لقمان14)، یا در آیه دیگر می فرماید:«وصاحبهما فی الدنیا معروفا»(لقمان15)، یا در آیه دیگر می فرماید:«وبالوالدین احسانا»(اسراء25) و امثال این آیات و این ها بر وجوب اطاعت مطلق از والدین مادامی که سبب ایذاء آنان نباشد، دلالت ندارد.

سؤال: آیا به زمینی که انسان آن را خریده و استفاده نشده، خمس تعلق می گیرد؟

جواب: بله؛ در همه چیز خمس است، مگر چیزی که مؤونه باشد، یعنی مصرف شود که با سه شرط خمس ندارد:1- صرف در حرام نشود، 2- به مقدار شان باشد3، - فعلیت داشته باشد.

سؤال: ضابطه کافر چیست؟

جواب: چنانچه صاحب عروه فرموده است کافر کسی است که منکر الوهیت خدای متعال یا توحید و وحدانیت خدا یا رسالت یا منکر یکی از ضروریات دین باشد که نسبت به منکر ضروری صاحب عروه دو قید ذکر می کند: 1- التفات داشته باشد که آنچه انکار کرده از ضروریات است، 2- انکارش به انکار رسالت برگردد.

سؤال: ریای بعد از عمل مبطل عمل است؟

جواب: خیر؛ دلیلی بر بطلان عمل به سبب ریای بعد از عمل نداریم. بله؛ حسب روایات ثواب عمل را حبط می کند.

سوال: آیا موردی بوده است که ائمه علیهم اسلام زوجه خود را طلاق داده باشند؟

جواب: بله؛ طلاق دادن بما هو مکروه است، لکن ممکن است به خاطر عناوین ثانویه واجب و مستحب یا حرام بشود. ائمه علیهم السلام بما هو فعل مکروه انجام نمی دهند، مگر تزاحم با یک اهم بشود.