در شب هاي ماه مبارک رمضان، طلاب، علما و فضلاي حوزه علميه، شخصيت هاي گوناگون و عموم مؤمنان در بيت مرجع عالي قدر در شهر مقدس قم حضور به هم مي رسانند و در خلال ديدار با ايشان، درباره مسائل علمي، فقهي، تاريخي و فرهنگي سخن به ميان مي آورند و آية الله العظمي سيد صادق شيرازي نيز ضمن شرکت در اين گفتگوها ديدگاه هاي ارزشمندشان را ابراز مي دارند.

بسم الله الرحمن الرحيم

در ابتداي اين نشست آية الله العظمي سيد صادق شيرازي به اين فرمايش امام صادق عليه السلام اشاره نمودند که در خصوص سبب تشريع روزه فرموده اند: «إنما فرض الله عزّوجل الصيام ليستوي به الغني والفقير... وأن يذيق الغني مس الجوع والألم ليرقّ علي الضعيف، فيرحم الجائع؛(1) خداي عزوجل روزه را بدان سبب واجب فرمود که بدين ترتيب ثروتمند وتهي دست يکسان وهمسنگ شوند... وثروتمندان طعم گرسنگي ورنج را بچشند وبر ناتوانان شفقت ورزند وبر گرسنگان رحم آورند».

ايشان در ادامه افزودند: بي شک کسي که احساس گرسنگي وتشنگي نکند، همانند ديگران روزه اش صحيح است، ولي ثواب او همانند کساني نخواهد بود که تشنگي وگرسنگي را احساس مي کنند. همچنين کسي که نماز صبح را بخواند وتا عصر بخوابد، ثواب وپاداش او با کسي که روز بيدار است وگرسنگي مي کشد فرق دارد.

ايشان فرمودند: فرق اين دو حالت مانند تفاوت ميان دو شخص است که اولي نماز مي خواند ونمازش او را از فحشا ومنکر باز مي دارد در حالي که شخص دوم نماز او را از گناه وفحشا دور نمي کند. هر دو نماز تکليف را ساقط مي کند ولي نماز شخص دوم داراي فضيلت وثواب کامل نيست.

پس از آن در ادامه مباحث شب هاي گذشته تفاوت ميان بيماران کليوي وبيماران مبتلا به تشنگي بررسي شد. چنان که مي دانيم پزشکان به کساني که از بيماري کليوي رنج مي برند سفارش مي کنند که هر چند احساس تشنگي نکنند، بسيار آب بنوشند. يعني بيماران کليوي چندان احساس تشنگي نمي کنند در حالي که گروه دوم از احساس تشنگي مفرط رنج مي برند. از اين رو ميان اين دو گروه از بيماران تفاوت هايي وجود دارد:

نخست: آن که بيماران کليوي به سبب افطار فديه نمي پردازند در حالي که گروه دوم بايد فديه بپردازند.

دوم: آن که بيماران کليوي پس از نوشيدن آب جايز است غذا نيز بخورند در حالي که گروه دوم فقط آب مي نوشند وحق غذا خوردن ندارند.

مسأله ديگري که در اين جلسه مطرح وبررسي شد چنين بود: بيشتر فقها معتقدند هرگاه شخصي قصد کرد به اندازه مسافت شرعي از وطن خود دور شود ودر شهري که مقصد اوست دو ساعت کمتر از ده روز اقامت کرد، بايد نمازش را شکسته بخواند وروزه اش را افطار کند؛ ولي اگر قصد کرد در شهري ده روز اقامت کامل کند ولي تصادفاً در اين ده روز مدت دو ساعت از شهر خارج شد نماز وروزه اش تمام است. تفاوت اين دو مسأله در چيست؟ وآيا عرف، ميان اين دو حالت تفاوت مي نهد؟

مرجع عالي قدر در پاسخ اظهار داشتند: به نظر مي رسد که عرف، ميان اين دو حالت فرق نمي گذارد.

در پايان ايشان توجه حاضران را به اين روايت جلب نمودند: زماني امام رضا عليه السلام در سرخس تشريف داشتند، دو نفر به مرو رفتند. يکي از آن دو نزد امام مشرف شد وعرضه داشت من بدين جا آمدم تا در خدمت شما باشم، اما دوستم به تشکيلات مأمون رفت تا به او خدمت کند. امام به او فرمودند: نماز تو شکسته است ولي نماز دوستت تمام است. يعني سفر دوست او سفر معصيت بوده است.

[1] . من لا يحضره الفقيه، ج2، ص173، (باب علة فرض الصيام).